Wat is het verband tussen zink en selenium?

Je hoort niet vaak wat over de combinatie van zink en selenium, maar de individuele effecten van deze micronutriënten worden wel regelmatig besproken. Toch heeft het ook zo zijn voordelen om deze twee mineralen samen te slikken, omdat ze samen je lichaam ondersteunen.

In dit artikel kijken we naar wat zink en selenium individueel doen en wat het verband is tussen deze twee mineralen.

De inhoud van dit artikel is gebaseerd op wetenschappelijke publicaties en is geschreven in samenwerking met medische specialisten / voedingsdeskundigen.

Wat doen zink en selenium individueel?

Zink en selenium zijn allebei spoorelementen en spelen een belangrijke rol bij de gezondheid van het lichaam. Toch hebben ze ook ieder hun eigen verschillen en daar gaan we nu naar kijken. Het is namelijk belangrijk om te weten wat elke stof doet, voordat je gaat kijken naar de samenwerking tussen de twee spoorelementen.

Zink

Zink is een essentieel mineraal dat van nature niet in het lichaam voorkomt. Dit betekent dat je de stof zelf uit je voeding zal moeten halen. Zink ondersteunt het afweersysteem* en is nodig voor het functioneren van wel 100 enzymprocessen^[1]Sandstead H. H. (1994). Understanding zinc: recent observations and interpretations. The Journal of laboratory and clinical medicine, 124(3), 322–327.. Het is ook goed voor je haar. Omdat je lichaam geen zink kan opslaan, is het nodig om dagelijks voldoende van deze stof uit je voeding te halen.^[2]Rink, L., & Gabriel, P. (2000). Zinc and the immune system. The Proceedings of the Nutrition Society, 59(4), 541–552. https://doi.org/10.1017/s0029665100000781. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) zink is, volgens de Nederlandse gezondheidsraad, voor mannen 9 mg en voor vrouwen 7 mg.

Selenium

Selenium (seleen) is, net als zink, een essentiële voedingstof. Ook deze kunnen we zelf niet aanmaken. Dit spoorelement bestaat uit twee vormen: organisch (selenate en selenite) en inorganisch (selenomethionine en selenocysteine)^[3]Sunde RA. Selenium. In: Bowman B, Russell R, eds. Present Knowledge in Nutrition. 9th ed. Washington, DC: International Life Sciences Institute; 2006:480-97. Beide vormen zijn echter prima om als bron van seleen te gebruiken^[4]Terry EN, Diamond AM. Selenium. In: Erdman JW, Macdonald IA, Zeisel SH, eds. Present Knowledge in Nutrition. 10th ed. Washington, DC: Wiley-Blackwell; 2012:568-87. Seleen wordt voornamelijk in de skeletspieren opgeslagen. Wel 28% tot 47% van de totale hoeveelheid in het lichaam komt hierin voor (3). Selenium ondersteunt de stofwisseling en is belangrijk voor de werking van de schildklier*. Volgens de Nederlandse gezondheidsraad hebben zowel mannen als vrouwen ongeveer 70 microgram selenium per dag nodig.

Wat is het verband tussen zink en selenium?

Op het eerste gezicht lijkt het alsof zink en selenium helemaal niet met elkaar verbonden zijn. Ze hebben ieder hun eigen functies en komen voor op verschillende plekken in het lichaam. Wel zijn ze alle twee essentieel voor het lichaam. Toch hebben ze ook een groter verband wat ze samenbrengt. Daar gaan we hier dieper op in.

1. Ze verminderen oxidatieve stress

Wanneer je in aanraking komt met schadelijke stoffen, kan er oxidatieve stress ontstaan. Dit zorgt voor schade aan je lichaamscellen. Zink en magnesium dragen beide bij tot de bescherming van de cellen tegen oxidatieve schade*. Omdat ze daarbij ieder nog hun eigen functies hebben, kan het combineren van de twee stoffen erg gunstig zijn.

2. Zink en selenium zijn belangrijk voor je vruchtbaarheid

Zowel zink als selenium spelen een belangrijke rol bij de vruchtbaarheid. Zo is uit onderzoek gebleken dat lage concentraties van zink en selenium bijdragen aan een langere tijd voordat een persoon zwanger is^[5]Grieger, J. A., Grzeskowiak, L. E., Wilson, R. L., Bianco-Miotto, T., Leemaqz, S. Y., Jankovic-Karasoulos, T., Perkins, A. V., Norman, R. J., Dekker, G. A., & Roberts, C. T. (2019). Maternal … Continue reading. Daarnaast zijn zowel zink als seleen goed voor de kwaliteit van het sperma*.

3. Ze zijn goed voor het immuunsysteem

Zink en selenium ondersteunen het immuunsysteem*. Hoewel alle vitamines en mineralen op een bepaalde manier invloed hebben op het immuunsysteem, is de combinatie van zink en selenium hierbij speciaal. Zo zou de combinatie van selenium, zink, vitamine D en omega-3 vetzuren kunnen helpen bij het bestrijden van de symptomen van covid-19^[6]Shakoor, H., Feehan, J., Al Dhaheri, A. S., Ali, H. I., Platat, C., Ismail, L. C., Apostolopoulos, V., & Stojanovska, L. (2021). Immune-boosting role of vitamins D, C, E, zinc, selenium and … Continue reading. Let op dat deze voedingsstoffen het virus niet kunnen voorkomen of verhelpen, slechts ondersteunen.

Waarom zink en selenium samen nemen?

Wanneer je een supplement neemt, vraag je je misschien af waarom je zink en selenium samen zou nemen. Het korte antwoord daarbij is dat je ze niet samen hoeft te nemen. Wel kunnen we je een combinatie van deze supplementen aanraden, omdat zij samen juist meer lichamelijke functies ondersteunen. Bovendien scheelt het ook het innemen van meerdere supplementen tegelijkertijd.

Zowel zink als selenium komen van nature voor in bepaalde voedingsstoffen. Zo haal je zink voornamelijk uit dierlijke melkproducten, schaaldieren, vlees, graanproducten en noten. Seleen komt veel voor in (para)noten, vlees, volkoren graanproducten en dierlijke melkproducten. Je ziet aan deze dingen dat ze ook al veel in dezelfde producten voorkomen.

Met een gezond dieet krijg je in principe standaard voldoende zink en selenium binnen. Wil je weten of je supplementen nodig hebt? Laat dan een bloedonderzoek doen bij je (huis)arts om te zien welke vitamines en/of mineralen jij nog nodig hebt.

*: Gezondheidsclaim goedgekeurd door de Europese Commissie