Wat is malabsorptie en wat kan je ertegen doen?

Wat is malabsorptie?

Bij normaal werkende darmen, neemt je dunne darm voedingsstoffen op uit je voeding. Wanneer je een stuk fruit eet, bijvoorbeeld, komt deze uiteindelijk bij je dunne darm terecht. Die haalt hier de voedingsstoffen uit en deze worden dan weer door de rest van je lichaam getransporteerd. Bij malabsorptie (of malabsorptie syndroom) gebeurt dit niet. Het is daarom ook een aandoening van de dunne darm. Je dunne darm kan hier onvoldoende of helemaal geen voedingsstoffen opnemen, waardoor deze ook niet in je bloed terecht komen[1]van den Berg, B. (2011, januari). Malabsorptie. Gezondheidsplein.nl. Geraadpleegd op 26 september 2022, van https://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/malabsorptie/item36960.

Wanneer malabsorptie onontdekt of onbehandeld blijft, loop je het risico op een voedingsstoffen tekort. Op z’n beurt kan dit leiden tot andere klachten, zoals bloedarmoede, ondervoeding of zelfs zenuwaantasting. Je kan malabsorptie echter herkennen aan de volgende symptomen:

• Sterk ruikende ontlasting
• Winderigheid en een opgeblazen gevoel
• Gewichtsverlies
• Buikpijn en/of buikkramp
• Vermoeidheid en verzwakking
• Darmklachten zoals diarree of verstopping
• Lichtgekleurde en sterk geurende ontlasting

Ook kan je, bij een vitaminetekort als gevolg van malabsorptie, last krijgen van klachten van een bepaald vitaminetekort. Zo is horen kortademigheid en een bleke huid bij een ijzertekort en vitamine B12 tekort.

Het syndroom kan worden ontdekt door middel van een bloedonderzoek, ontlastingonderzoek of een endoscopie. Een endoscopie is een behandeling waarbij er intern naar je darmen gekeken wordt. Zo kan de behandelend arts makkelijk zien of er iets niet klopt binnen je darmenstelsel.

Heb je tips nodig voor bij obstipatie?

Hoe ontstaat malabsorptie?

Er zijn verschillende redenen waarom je last kan krijgen van malabsorptie. Toch hebben veel van deze oorzaken één ding gemeen: ze vinden plaats in de (dunne)darm. Dit komt omdat de dunne darm de grootste rol speelt bij malabsorptie, waardoor deze gevoelig is voor schade of ziekte. De volgende items kunnen allemaal een mogelijke oorzaak zijn van dit syndroom[2]Stichting Ortho Health Foundation. (2022, 1 juli). Malabsorptiesyndroom | Symptomen en behandeling. SOHF. Geraadpleegd op 26 september 2022, van https://www.sohf.nl/indicaties/malabsorptiesyndroom.

• Infecties van bacteriële, parasitaire of virale aard
• Een verminderde kwaliteit van de darmwand door een eerdere ontsteking of door de ziekte van Crohn of Colitis ulcerosa.
• Coeliakie, cystische fibrose of een andere chronische aandoening
• Een tekort aan maagzuur of verteringsenzymen in de maag
• Atrofie van de darmvlokken (atrofie staat voor de afname van weefsel of orgaanmassa)
• Overmatig alcoholgebruik
• Lactose- of glutenintolerantie
• Langdurig of overmatig gebruik van antibiotica
• Ondervoeding of eetstoornissen
• Bestralingstherapie waarbij de darmwand beschadigt is geraakt
• Het Zollinger-Ellison-syndroom
• Maagzuurremmers die de opname van bepaalde vitamines en mineralen kunnen tegenhouden
• Het gebruik van bepaalde medicatie zoals tetracycline, colchicine of colestyramine.

Zoals je kan zien, zijn er een aantal oorzaken die met medicatie te maken hebben zoals maagzuurremmers, antibiotica of bestralingstherapie. Andere oorzaken hebben juist te maken met infecties en ontstekingen. Wij hebben een aantal belangrijke oorzaken voor je uitgewerkt. Mocht je juist als gevolg van medicatie last krijgen van het syndroom, dan is het handig om dit met je arts te overleggen. Die kan op zoek gaan naar een beter medicatie alternatief waarbij je deze klachten niet hebt.

Welk effect hebben darm ontstekingen op de opname van voedingsstoffen?

Wanneer je last hebt van de ziekte van Crohn of Colitis ulcerosa, kan je last krijgen van malabsorptie. Dit heeft te maken met de onstekingen waar een persoon met deze aandoeningen last van kan krijgen. Bij zowel de ziekte van Crohn als Colitis ontstaan er ontstekingen aan de darmen en darmwand. Wanneer dit in de dunne darm voorkomt, kan het zo zijn dat de darmwand beschadigt raakt. Hierdoor kan deze daarna minder voedingsstoffen opnemen, waardoor er langzaamaan een tekort aan deze voedingsstoffen ontstaat. In dat geval kan je spreken van malabsorptie.

Wil je meer weten over de ziekte van Crohn?

Wat is het Zollinger-Ellison-syndroom?

Het Zollinger-Ellison-syndroom is een zeldzame, maar zeer ernstige aandoening waarbij er meerdere kleine tumoren ontstaan in de dunne darm en de alvleesklier. Deze tumoren worden ook wel neuro-endocriene tumoren genoemd (NET) en zij produceren het hormoon Gastrine. Gastrine zorgt voor een verhoogde maagzuurproductie, wat kan leiden tot maagzweren en zweren/ontstekingen in de slokdarm en dunne darm[3]Zollinger-Ellison, syndroom van. (2022, 3 augustus). Maag Lever Darm Stichting. Geraadpleegd op 26 september 2022, van https://www.mlds.nl/chronische-ziekten/zollinger-ellison-syndroom-van/. Door deze tumoren en ontstekingen, is de dunne darm minder goed in staat om voedingsstoffen uit de voeding op te nemen. Hierdoor kan malabsorptie ontstaan.

Hoe kan een lactose- of glutenintolerantie malabsorptie veroorzaken?

Bij lactose- of glutenintolerantie is er geen sprake van malabsorptie van verschillende voedingsstoffen. Het gaat hierbij juist om een bepaalde stof. Wanneer je namelijk last hebt van lactose intolerantie, heeft je lichaam moeite met het afbreken van lactose. Hiervoor heeft het lichaam het enzym lactase nodig. Door het tekort aan lactase, kan het lichaam de lactose niet opnemen en blijft dit in de darmen zitten. Dit wordt lactosemalabsorptie genoemd[4]Lactose-intolerantie. (2022, 3 augustus). Maag Lever Darm Stichting. Geraadpleegd op 26 september 2022, van … Continue reading.

Lees hier meer over lactose-intolerantie.

Bij gluten werkt het net iets anders. Het eten van gluten veroorzaakt namelijk een soort ontstekingsreactie in de darmen. Dit is een immuunreactie waarbij je lichaam de gluten als het ware bevecht. Deze reactie kan echter de darmwand beschadigen, waardoor het lastiger is om, in het vervolg, bepaalde voedingsstoffen op te nemen[5]Met welke klachten krijgt je te maken bij Glutenintolerantie oftewel coeliakie. (2020, 15 september). Zelftesten voor drugs van Sanelco. Geraadpleegd op 26 september 2022, van … Continue reading.

Kan je malabsorptie behandelen?

Wanneer is vastgesteld dat je te maken hebt met malabsorptie, kan je dit niet direct gaan behandelen. Het is namelijk van belang om eerst de oorzaak te ontdekken en verder te onderzoeken. Zonder de oorzaak te weten, kan je namelijk niet goed de klachten behandelen. Bij klachten door medicatie kan je de klachten vaak al (deels) verhelpen door over te stappen op een andere soort medicatie. In het geval van ondervoeding en overmatig alcoholgebruik, kan het ook al helpen door meer te letten op je voeding.

In de meeste gevallen wordt er gebruik gemaakt van suppletie om de klachten te verminderen en om ervoor te zorgen dat het lichaam voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt. Zeker in het geval van lichamelijke aandoeningen die malabsorptie veroorzaken, kan het lastig zijn om de klachten te verminderen of weg te nemen. Daarom is het, in deze gevallen, belangrijk om focus te leggen op het toedienen van extra vitamines en mineralen. Zo kom je toch aan de voedingsstoffen die je lichaam nodig heeft om te kunnen functioneren. Afhankelijk van welke voedingsstoffen je tekort komt, zal een arts je hier supplementen voor aanraden of voorschrijven.

Korte samenvatting

Malabsorptie syndroom is een aandoening waarbij je dunne darm minder of geen voedingsstoffen uit je voeding kan opnemen. Deze komen dan niet in je bloed terecht, waardoor er een vitamine- of mineralentekort kan ontstaan. Er zijn veel verschillende mogelijke oorzaken van malabsorptie, waardoor het soms lastig is om in één keer de exacte oorzaak vast te stellen. De oorzaken lopen uiteen van lichamelijke klachten tot medicijngebruik.

Om malabsorptie te behandelen is het essentieel om de oorzaak te achterhalen. Pas dan kan een arts de juiste oplossing bieden. In veel gevallen wordt het syndroom aangepakt door extra supplementen toe te dienen van de stoffen die je tekort komt. In andere gevallen is het nodig om aanpassingen aan je levenswijze te maken of om te wisselen van medicatie (onder begeleiding van een arts).

Update 08-09-2024: URL’s van externe bronnen bijgewerkt en extra content validatie / controle door de redactie conform de stricte interne richtlijnen.