Wat zijn vet oplosbare vitaminen?

vet oplosbare vitaminen zijn vitamine a, d, e en k

Vitamines worden ingedeelt in twee categorieën gebaseerd op hun oplosbaarheid. Je hebt daarom de categorie “vet oplosbare vitaminen” en “wateroplosbare vitaminen”. Vet oplosbare vitaminen hebben hun naam gekregen omdat ze oplossen in olie of andere vette substanties (1). Ze komen het meeste voor in vette producten en worden ook het beste door je lichaam opgenomen wanneer je ze inneemt met vet.

Van alle vitamines die we kennen, zijn er vier vetoplosbare varianten. Dit zijn vitamine A, vitamine D, vitamine E en vitamine K. Deze vitamines worden opgeslagen in het vet van je lichaam en in de lever (2). Elke vitamine heeft zijn eigen functie in het lichaam. Het enige wat ze hierbij gemeen hebben, is dat ze allemaal in vet oplossen en opgeslagen worden. Juist om deze reden, heeft je lichaam vrijwel altijd een kleine voorraad van deze vitamines paraat.

daily woman
Daily Women Formula
Daily Women Formula is ontwikkeld voor de actieve vrouw. De vrouw die bewust en gezond leven belangrijk vindt - ...
€24,95 eenmalig
Toevoegen aan winkelwagen

Wat doen vet oplosbare vitaminen?

dierlijke producten bevatten veel vitamine D

Zoals we hierboven al benoemden, hebben vet oplosbare vitaminen elk hun eigen functie. Ze ondersteunen het lichaam en de interne functies daarvan. Je kan ze ook uit verschillende bronnen halen, van groenten en fruit tot aan dierlijke vleesproducten. Wat de functies van deze vitamines zijn, leggen we hieronder voor je uit.

1. Vitamine A

Vitamine A bestaat uit een groep vet oplosbare retinoïden, waaronder ook retinol (3). Dit zijn bio-organische verbindingen. Vitamine A heeft een positieve invloed op het immuunsysteem* en ondersteunt de conditie van het oog*. Daarnaast speelt vitamine A een grote rol bij de hoeveelheid ijzer in je lichaam omdat vitamine A belangrijk is voor het behoud van een goed ijzergehalte in het bloed*.

Binnen het menselijk dieet, bestaan er twee vormen van vitamine A: voorgevormde vitamine A (zoals retinol en retinyl ester) en provitamine A caretonoïden. Voorgevormde vitamine A komt voor in dierlijke producten zoals melkproducten, vis en vlees. De meest bekende provitamine A is beta-caroteen. Deze kleurstof komt voor in plantaardige producten en ons lichaam zet dit pigment om tot vitamine A (4). De aanbevolen hoeveelheid vitamine A per dag volgens de gezondheidsraad is 800 mg voor mannen en 680 mg voor vrouwen.

2. Vet oplosbare vitaminen: Vitamine D

Vitamine D wordt ook wel calciferol genoemd. Deze vitamine draagt bij tot de opname van calcium en fosfor uit de voeding* en het draagt bij tot de instandhouding van normale botten*. Ook heeft het andere rollen in het lichaam. Zo helpt vitamine D het immuunsysteem* en draagt het bij aan de celvorming en het metaboliseren van glucose (5).

Er zijn drie manieren om aan vitamine D te komen. Allereerst komt het voor in een aantal dierlijke producten, zoals vette vis en eigeel (6). Ook kan je het halen uit een aantal paddenstoelen (6). Ook maak je zelf vitamine D aan via blootstelling van de huid aan de zon, maar gebeurt dit minder in de wintermaanden (7). Ten slotte kan je ook vitamine D binnenkrijgen via supplementen. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) vitamine D is 10 microgram voor volwassenen en 20 microgram voor ouderen vanaf 70 jaar.

3. Vitamine E

Vitamine E is een verzamelnaam voor een aantal vetoplosbare verbindingen die antioxidante eigenschappen hebben (8). Het draagt bij tot de bescherming van cellen tegen oxidatieve schade in het lichaam*. Oxidatieve schade ontstaat wanneer er teveel vrije radicalen (reactieve zuurstof variaties) aanwezig zijn in het lichaam die de lichaamscellen beschadigen (9). Deze vitamine komt voornamelijk voor in vetrijke, plantaardige producten zoals noten, zaden en plantaardige oliën (10). Ook kan je vitamine E uit supplementen halen, zoals capsules. De ADH voor vitamine E is 13 microgram voor mannen en 11 microgram voor vrouwen.

4. Vet oplosbare vitaminen: Vitamine K

Vitamine K is een vet oplosbare vitamine die in twee vormen voorkomt: vitamine K1 en vitamine K2 (11). Vitamine K helpt bij de normale bloedstolling* en draagt bij tot de instandhouding van de normale botten*. Deze vitamine komt veel voor in groene bladgroenten en de vitamine wordt soms ook aan bepaalde producten toegevoegd om de inname te ondersteunen (12). De ADH voor vitamine K is 70 microgram per dag voor volwassenen van alle leeftijden.

*: Gezondheidsclaim goedgekeurd door de EFSA.

Bronvermelding

  1. National Research Council (US) Committee on Diet and Health. Diet and Health: Implications for Reducing Chronic Disease Risk. Washington (DC): National Academies Press (US); 1989. 11, Fat-Soluble Vitamins. Geraadpleegd op 4 maart 2022, van https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK218749/
  2. NCI Dictionary of Cancer Terms. (z.d.). National Cancer Institute. Geraadpleegd op 4 maart 2022, van https://www.cancer.gov/publications/dictionaries/cancer-terms/def/fat-soluble-vitamin
  3. Johnson EJ, Russell RM. Beta-Carotene. In: Coates PM, Betz JM, Blackman MR, et al., eds. Encyclopedia of Dietary Supplements. 2nd ed. London and New York: Informa Healthcare; 2010:115-20.
  4. Ross A. Vitamin A and Carotenoids. In: Shils M, Shike M, Ross A, Caballero B, Cousins R, eds. Modern Nutrition in Health and Disease. 10th ed. Baltimore, MD: Lippincott Williams & Wilkins; 2006:351-75.
  5. Norman AW, Henry HH. Vitamin D. In: Erdman JW, Macdonald IA, Zeisel SH, eds. Present Knowledge in Nutrition, 10th ed. Washington DC: Wiley-Blackwell, 2012.
  6. Roseland JM, Phillips KM, Patterson KY, Pehrsson PR, Taylor CL. Vitamin D in foods: An evolution of knowledge. Pages 41-78 in Feldman D, Pike JW, Bouillon R, Giovannucci E, Goltzman D, Hewison M, eds. Vitamin D, Volume 2: Health, Disease and Therapeutics, Fourth Edition. Elsevier, 2018.
  7. Institute of Medicine, Food and Nutrition Board. Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D. Washington, DC: National Academy Press, 2010.
  8. Traber MG. Vitamin E. In: Shils ME, Shike M, Ross AC, Caballero B, Cousins R, eds. Modern Nutrition in Health and Disease. 10th ed. Baltimore, MD: Lippincott Williams & Wilkins, 2006;396-411.
  9. Betteridge, D. J. (2000). What is oxidative stress? Metabolism, 49(2), 3–8. https://doi.org/10.1016/s0026-0495(00)80077-3
  10. U.S. Department of Agriculture, Agricultural Research Service. FoodData Centralexternal link disclaimer, 2019
  11. Ferland G. Vitamin K. In: Erdman JW, Macdonald IA, Zeisel SH, eds. Present Knowledge in Nutrition. 10th ed. Washington, DC: Wiley-Blackwell; 2012:230-47.
  12. Suttie JW. Vitamin K. In: Coates PM, Betz JM, Blackman MR, et al., eds. Encyclopedia of Dietary Supplements. 2nd ed. London and New York: Informa Healthcare; 2010:851-60.