Een vitamine K tekort komt niet vaak voor in Nederland, maar dat neemt niet weg dat het nare gevolgen kan hebben voor diegenen die er last van ondervinden. Het is daarom belangrijk om te weten wat vitamine K nu eigenlijk is, wat het doet en waar het in voorkomt. Zo kun je jouw vitamineniveau op peil houden en voorkom je eventuele vitamine K tekort symptomen.
Wanneer je een gebalanceerd dieet volgt naar de richtlijnen van het Voedingscentrum, dan is de kans klein dat je een tekort aan vitamine K hebt. Merk je toch dat je last van een aantal klachten hebt, dan zijn er een aantal voedingsmiddelen en supplementen die jou kunnen helpen om je vitamine K gehalte op pijl te krijgen. Welke klachten veelal aan een tekort gelinkt kunnen worden, en welke supplementen en voedingsmiddelen je dan kunt gebruiken, lees je in dit artikel.
De inhoud van dit artikel is gebaseerd op wetenschappelijke publicaties en is geschreven in samenwerking met medische specialisten / voedingsdeskundigen.
Wat is vitamine K?
Vitamine K is een overkoepelende term voor twee soorten vitamine K.
Allereerst heb je vitamine K1. Dit wordt ook wel fyllochinon genoemd. Dit type komt voor in plantaardige stoffen, waaronder groene bladgroenten.
Ten tweede is er vitamine K2. Deze vitamine wordt door je lichaam zelf aangemaakt in je darmen en werkt op dezelfde wijze als vitamine K1. Een vitamine K tekort komt daarom voornamelijk voor wanneer je te weinig fyllochinon binnenkrijgt.
De werking van vitamine K
Vitamine K heeft meerdere functies die belangrijk zijn voor de gezondheid van je lichaam. Ten eerste zorgt het er immers voor dat je lichaam eiwitten aanmaakt die bloed stollen. Dit is heel handig als je last van een wond hebt. Per slot van rekening stolt het bloed dan sneller. Daarnaast kan vitamine K juist helpen om bloedpropjes te verkleinen / verwijderen, zodat je bloed beter stroomt.
Deze vitamine kan alsmede helpen bij het aanmaken en herstellen van de botten in je lichaam, aldus een aantal wetenschappers. Hier is echter meer onderzoek voor nodig, maar de resultaten zijn tot dusver veelbelovend.
De relatie tussen vitamine K en het coronavirus
Sinds het begin van 2020 wordt er op verschillende plekken geclaimd dat het gebruik van bepaalde voedingsmiddelen kan voorkomen dat je besmet raakt. Hoewel er natuurlijk een aantal maatregelen zijn die je moet volgen om de kans op besmettingen zo veel mogelijk te voorkomen, kan voeding er niet voor zorgen dat je helemaal niet besmet zal raken. Er is inmiddels meer informatie over de relatie tussen vitamine K en corona. Dit heeft te maken met de helende eigenschappen die vitamine K heeft.
Een persoon die besmet is geraakt met het coronavirus, heeft vaak last van zijn / haar longen. Dit komt mede doordat er in de longen allemaal kleine bloedpropjes gevormd worden die het functioneren van de longen beperkt. Een hoger vitamine K gehalte kan hierbij helpen om de bloedpropjes te verminderen, waardoor de kans op ernstig lijden minder wordt. Onderzoek heeft inmiddels uitgewezen dat mensen met ernstige klachten vaak ook een lager gehalte aan vitamine K in hun bloed hebben.
Hoewel vitamine K dus niet kan voorkomen dat je besmet raakt met het virus, kan het wél helpen om het herstel makkelijker te laten verlopen.
Risicogroepen vitamine K tekort
Hoewel een vitamine K tekort niet veel voorkomt, zijn er een aantal risicogroepen die meer kans lopen op een tekort aan vitamine K dan andere groepen. Deze groepen zijn:
Pasgeboren baby’s: Aangezien hun lichaam erg gevoelig is voor schade en bloedingen, hebben baby’s extra vitamine K nodig. Tevens hebben zij veel minder bloed dan een volwassen persoon, waardoor een kleine bloeding al snel tot grotere problemen kan leiden als dit niet snel genoeg stolt.
Mensen die al lange tijd antibiotica slikken: Antibiotica kunnen de werking en productie van vitamine K in de weg staan, waardoor je lichaam niet voldoende op voorraad heeft om bloedingen op tijd te stollen.
Zwangere vrouwen: Mensen die een kind dragen, hebben sowieso extra voedingsstoffen nodig omdat zij een heel nieuw lichaam gezond dienen te houden. Aangezien baby’s extra veel vitamine K nodig hebben om gezond te blijven, is het van belang dat zwangere vrouwen ook extra van deze vitamine innemen om een vitamine K tekort te voorkomen.
Mensen die bloedverdunners gebruiken: Bloedverdunners hebben de tegenovergestelde werking van vitamine K, waardoor deze twee stoffen elkaar flink in de weg kunnen staan. Wanneer je bloedverdunners gebruikt is het daarom belangrijk om met de huisarts te overleggen of je extra vitamine K supplementen zal moeten slikken.
Personen met chronische darmziekten: Chronische darmziekten kunnen ertoe leiden dat je lichaam minder vitamine K opneemt en vitamine K2 aanmaakt. Omdat dit vaak gebeurt zonder dat je het doorhebt, kan je plotseling last van een vitaminetekort krijgen. Het is essentieel om je vitamine K inname goed in de gaten te houden als je last van darmziekten hebt.
Volwassenen mannen hebben zo’n 120 microgram vitamine K per dag nodig en volwassen vrouwen 90 microgram. Baby’s tot 12 weken hebben echter minimaal 150 microgram vitamine K per dag nodig. Dit wordt vaak al extra toegevoegd aan flesvoeding.
Veelvoorkomende vitamine K tekort symptomen
Een vitamine K tekort kan om meerdere redenen ontstaan. Het kan namelijk zo zijn dat je onbewust onvoldoende groenten hebt gegeten waar deze vitamine in zit, maar het kan eveneens zijn dat er een plotselinge verandering in je lichamelijke gezondheid is gekomen, waardoor je nu wat extra nodig hebt. Wat de reden ook mag zijn voor een tekort aan vitamine K, aan de onderstaande symptomen kan je dit tekort herkennen.
Gevoeliger voor blauwe plekken
Aangezien vitamine K gewoonlijk je lichaam beschermt tegen bloedingen en deze snel herstelt, is één van de vitamine K tekort symptomen dat interne en externe bloedingen minder snel hersteld worden. Als een gevolg daarvan ontstaan er sneller blauwe plekken wanneer je jezelf stoot of een onhandige beweging maakt.
Kleine bloedpropjes / korstjes onder nagels
Omdat je lichaam sneller last van bloedingen heeft, ontstaan deze ook onder je nagels. Dit gebeurt echter in zulke kleine hoeveelheden dat het bloed snel opdroogt. Dit kan resulteren in kleine bloedpropjes onder de nagels die oncomfortabel aanvoelen.
Kleine bloedingen in de slijmvliezen
Je neus, mond, keel en genitaliën zijn gevoelige plekken waarbij de slijmvliezen snel beschadigd kunnen raken. Het komt daarom ook vaak voor dat iemand met een vitamine K tekort last krijgt van bloedingen tijdens het tandenpoetsen of wanneer zij aan hun neus zitten.
Donkere ontlasting
Doordat er intern ook meer bloedingen voorkomen, komt dit allemaal terecht in je stoelgang. Wanneer je daarna naar het toilet gaat, zal je merken dat je ontlasting donkerder van kleur is. Dit is immers een teken dat er bloed in je ontlasting aanwezig is.
Symptomen van een tekort bij baby’s
Bij baby’s zijn er nog een aantal extra punten om op te letten. Bij hen kan een vitamine K tekort op andere manieren tot uiting komen:
Bloedingen bij de navelstreng
Doordat de navelstreng in de baarmoeder een belangrijke verbinding tussen moeder en kind is, kan het afknippen van de navelstreng na de geboorte leiden tot bloedingen rondom de navel. Het blijft ten slotte een wond die moet helen, maar wanneer het kind een vitamine K tekort heeft, gebeurt dit veel langzamer.
Kleine plotselinge bloedinkjes over het lichaam
Baby’s hebben een erg gevoelige huid; zeker nadat zij eerst veilig in de baarmoeder hebben gezeten. Wanneer zij daarbij ook een vitamine K tekort hebben, gebeurt het regelmatig dat zij op verschillende plaatsen van het lichaam plotseling last van bloedingen kunnen krijgen.
Bloeding in de hersenen
Het heftigste symptoom van een vitamine K tekort bij baby’s is een bloeding in de hersenen. Dit kan al snel ontstaan wanneer het kind omvalt of zijn / haar hoofd stoot. Dit komt gelukkig erg weinig voor, maar het is wel een belangrijk punt om op te letten. Bescherm daarom altijd het hoofd van je kind, ongeacht de situatie.
Onderzoek heeft uitgewezen dat het voor baby’s van groot belang is om voldoende vitamine K voeding te krijgen in de eerste 12 weken na de geboorte. Alleen borstvoeding is hier vaak niet genoeg voor, dus worden ouders aangeraden om supplementen in druppelvorm of formule voeding aanvullend te gebruiken op de borstvoeding.
Voeding en supplementen met vitamine K
Ondanks dat de symptomen van een vitamine K tekort erg naar kunnen zijn, kunnen zij ook makkelijk verholpen worden door meer voedingsmiddelen met vitamine K te consumeren. Maar waar zit vitamine K in? Een goede vraag!
Het antwoord is gelukkig erg simpel: doordat dit een plantaardige vitamine is, kan je deze stof in veel verschillende groenten vinden. Ook zijn er andere manieren om een vitamine K tekort tegen te gaan. De middelen met het hoogste vitamine K gehalte vindt je hieronder.
1. Groenten
De grootste bron van vitamine K is groenten, waaronder voornamelijk groene bladgroenten. Kool staat daarbij bovenaan de lijst met wel 817 microgram vitamine K per 100 gram van de kool. Daarna komen mosterdbladen, boerenkool en bieten. Spruitjes en broccoli bevatten eveneens ontzettend veel vitamine K per 100g, waardoor een gebalanceerd dieet met elke dag minimaal 200 gram groenten al voldoende is om je vitamine K groenten niveau omhoog te halen.
2. Fruit
In fruit zit natuurlijk alsmede vitamine K. Vooral pruimen en kiwi’s bevatten veel van deze voedingsstof. Pruimen zijn daarnaast goed voor je stoelgang, omdat zij boordevol vezels zitten. Als je last hebt van chronische darmziekten, dan kan het daarom helpen om wat meer pruimen te eten. Dan weet je zeker dat je niet snel een vitamine K tekort zult oplopen oplopen.
3. Vlees
Hoewel vitamine K voornamelijk in plantaardige voedingsmiddelen voorkomt, zit het ook in vlees. Dit is echter voornamelijk vitamine K2, dezelfde vitamine die je lichaam aanmaakt. De meeste vitamine K haal je uit de lever. Dit komt omdat de lever een grote verwerker van deze vitamine is. Vitamine K komt ook voor in varkenskarbonade. Let op dat je een goede balans hebt tussen de plantaardige vitamine K1 en de dierlijke vitamine K2, je hebt beide nodig voor een gezond lichaam.
4. Kaas
Met kaas zal je niet snel aan genoeg vitamine K komen om je lichaam te onderhouden, maar het biedt wel een goede aanvulling op je dagelijkse voeding. Een harde kaas, zoals een Old Amsterdam, bevat al gauw 25 microgram vitamine K per portie van 30 gram. Tel dit op bij de groenten die je die dag eet, en je hebt voldoende vitamine K om je lichaam gezond te houden!
5. Vitamine K supplementen
Wanneer je zeker wilt weten dat je geen risico loopt op een vitamine K tekort, kan je supplementen nemen als aanvulling op je dagelijkse voeding. Deze vitamine K supplementen bevatten vaak 150 microgram vitamine K per dosis. Het is de bedoeling dat je deze supplementen met vitamine K oraal inneemt en vaak komen zij in druppelvorm, maar er bestaan ook pillen en capsules met deze vitamine.
Voorkom een vitamine K tekort samengevat
Vitamine K is een vitamine die je zowel via voeding binnenkrijgt als dat je lichaam het zelf aanmaakt. Er zijn twee soorten vitamine K, vitamine K1: de stof die in plantaardige producten voorkomt en vitamine K2: de stof die je zelf aanmaakt en die je uit dierlijke producten haalt. Beide varianten heb je nodig voor een gezond lichaam.
Vitamine K maakt eiwitten aan die helpen om je bloed te laten stollen als er een bloeding ontstaat. Tevens helpt het om je bloed beter te laten stromen naar andere plekken. Onderzoek heeft inmiddels uitgewezen dat een goed vitamine K gehalte kan bijdragen aan een makkelijker herstel bij besmetting met het coronavirus.
Een vitamine K tekort komt niet vaak voor, maar er zijn een aantal risicogroepen die meer kans hebben op het ontwikkelen van een vitamine K tekort. Dit zijn onder andere baby’s, mensen die langdurig antibiotica slikken en mensen met chronische darmziekten.
Als je last hebt van een vitamine K tekort, dan kan je dit doorgaans herkennen aan verschillende symptomen, waaronder het ontstaan van kleine bloedingen over het lichaam. Je kan dit echter snel oplossen door meer voeding te eten met een hoog vitamine K gehalte, zoals kool, broccoli, kiwi, lever en harde kaas. Ook kan je gebruikmaken van supplementen als aanvulling op je dagelijkse voeding.
Slik je bloedverdunners of gebruik je al lange tijd antibiotica? Dan is het verstandig om eerst contact op te nemen met je huisarts voordat je je dagelijkse vitamine K inname verhoogt door middel van voeding of supplementen.
